کتاب اقتصاد کلان جدید (منشا سیر تحول و وضعیت فعلی) اثر برایان اسنودان و هوارد آر. وین نشر سمت

اقتصاد کلان جدید: کاوشی در منشاء، تحول و وضعیت کنونی (بر اساس اثر برایان اسنودان و هوارد آر. وین)

اقتصاد کلان، به عنوان شاخه‌ای از علم اقتصاد که به بررسی عملکرد کلان اقتصاد، از جمله تولید ناخالص داخلی، تورم، بیکاری و تراز پرداخت‌ها می‌پردازد، همواره در حال تکامل بوده است. در طول قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم، شاهد ظهور و افول مکاتب فکری متعددی در این حوزه بوده‌ایم. یکی از تحولات مهم و تاثیرگذار در این زمینه، پیدایش و گسترش "اقتصاد کلان جدید" (New Macroeconomics) بوده است. این رویکرد، که در واقع مجموعه‌ای از نظریه‌ها و مدل‌ها را شامل می‌شود، به دنبال ارائه تبیین‌های دقیق‌تر و واقع‌گرایانه‌تری از پدیده‌های اقتصادی کلان است.

کتاب "اقتصاد کلان جدید: منشاء، سیر تحول و وضعیت فعلی" اثر برایان اسنودان و هوارد آر. وین، یک بررسی جامع و انتقادی از این تحول مهم در اندیشه اقتصادی است. این کتاب، با نگاهی دقیق به تاریخچه، مبانی نظری و کاربردهای عملی اقتصاد کلان جدید، به دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به این حوزه کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از این رویکرد و جایگاه آن در اقتصاد کلان مدرن به دست آورند.

منشاء و ریشه‌های فکری اقتصاد کلان جدید

اقتصاد کلان جدید، در واکنش به برخی از محدودیت‌ها و نارسایی‌های مکاتب فکری پیشین، به ویژه اقتصاد کینزی و اقتصاد پولی، شکل گرفت. یکی از انتقادات اساسی به این مکاتب، عدم توجه کافی به مبانی خرد و رفتارهای بهینه فعالان اقتصادی بود. اقتصاد کلان جدید، با تاکید بر اصول رفتار عقلایی، انتظارات عقلایی و بازار کار رقابتی، سعی در رفع این نارسایی‌ها داشت.

از جمله مهم‌ترین ریشه‌های فکری اقتصاد کلان جدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انقلاب انتظارات عقلایی: این ایده، که توسط جان موث و رابرت لوکاس مطرح شد، بیان می‌کند که فعالان اقتصادی در تصمیم‌گیری‌های خود از تمامی اطلاعات موجود، از جمله سیاست‌های دولت و انتظارات آینده، به طور عقلایی استفاده می‌کنند. این امر، تاثیر قابل توجهی بر اثربخشی سیاست‌های اقتصادی دارد، چرا که افراد می‌توانند سیاست‌ها را پیش‌بینی کرده و رفتارهای خود را بر اساس آن تنظیم کنند.
• نظریه دوره‌های تجاری واقعی (Real Business Cycle Theory): این نظریه، که توسط فین کیدلند و ادوارد پرسکات توسعه داده شد، بر این باور است که نوسانات اقتصادی عمدتا ناشی از شوک‌های واقعی، مانند شوک‌های تکنولوژی، تغییرات در ترجیحات مصرف‌کنندگان و شوک‌های عرضه، هستند و نه لزوما ناشی از نوسانات تقاضای کل یا سیاست‌های دولت.
• اقتصاد کینزی جدید (New Keynesian Economics): این رویکرد، سعی در ترکیب مبانی خرد با برخی از ویژگی‌های اقتصاد کینزی، مانند چسبندگی قیمت‌ها و دستمزدها و وجود بازارهای غیررقابتی، دارد. اقتصاددانان کینزی جدید، معتقدند که این عوامل می‌توانند منجر به نوسانات اقتصادی و بیکاری غیرارادی شوند.

سیر تحول و شاخه‌های اصلی اقتصاد کلان جدید

اقتصاد کلان جدید، در طول دهه‌های گذشته، تحولات چشمگیری را تجربه کرده و به شاخه‌های مختلفی تقسیم شده است. برخی از مهم‌ترین این شاخه‌ها عبارتند از:

• مدل‌های تعادل عمومی پویا تصادفی (DSGE): این مدل‌ها، که بر اساس اصول رفتار عقلایی، انتظارات عقلایی و بازارهای رقابتی ساخته شده‌اند، به طور گسترده‌ای در تحلیل سیاست‌های اقتصادی و پیش‌بینی‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مدل‌های DSGE، امکان شبیه‌سازی اثرات مختلف شوک‌ها و سیاست‌ها را بر متغیرهای کلان اقتصادی فراهم می‌کنند.
• تئوری جستجو و تطبیق (Search and Matching Theory): این تئوری، به بررسی نحوه شکل‌گیری روابط اقتصادی، به ویژه در بازار کار، می‌پردازد. تئوری جستجو و تطبیق، با در نظر گرفتن وجود اصطکاک‌ها و اطلاعات ناقص در بازار کار، به تبیین پدیده‌هایی مانند بیکاری ساختاری و دستمزدها می‌پردازد.
• اقتصاد رفتاری کلان (Behavioral Macroeconomics): این رویکرد، با استفاده از یافته‌های روانشناسی و اقتصاد رفتاری، سعی در اصلاح و بهبود مدل‌های استاندارد اقتصاد کلان دارد. اقتصاد رفتاری کلان، با در نظر گرفتن خطاهای شناختی، سوگیری‌ها و رفتارهای غیرعقلایی افراد، به ارائه تبیین‌های واقع‌گرایانه‌تری از پدیده‌های اقتصادی می‌پردازد.

وضعیت کنونی و چالش‌های پیش روی اقتصاد کلان جدید

اقتصاد کلان جدید، در حال حاضر، به عنوان چارچوب غالب در تحلیل‌های اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. مدل‌های DSGE، به طور گسترده‌ای توسط بانک‌های مرکزی و سازمان‌های بین‌المللی، مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، اقتصاد کلان جدید نیز با چالش‌های متعددی روبرو است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، توانایی این رویکرد در تبیین و پیش‌بینی بحران‌های مالی است. بحران مالی ۲۰۰۸ نشان داد که مدل‌های استاندارد اقتصاد کلان جدید، قادر به درک و پیش‌بینی پیچیدگی‌ها و پیامدهای این بحران نبودند. این امر، انتقاداتی را به مفروضات و ساختار این مدل‌ها برانگیخت.

چالش دیگر، مساله ناهمگنی و نابرابری است. مدل‌های استاندارد اقتصاد کلان جدید، معمولا فرض می‌کنند که افراد و بنگاه‌ها مشابه هستند و تفاوت‌های فردی و نابرابری‌ها را نادیده می‌گیرند. این امر، می‌تواند منجر به تحلیل‌های ناقص و سیاست‌های نامناسب شود.

اهمیت و جایگاه کتاب "اقتصاد کلان جدید"

کتاب "اقتصاد کلان جدید: منشاء، سیر تحول و وضعیت فعلی" نوشته برایان اسنودان و هوارد آر. وین، یک اثر ارزشمند و جامع در زمینه اقتصاد کلان جدید است. این کتاب، با ارائه یک بررسی دقیق و انتقادی از این رویکرد، به خوانندگان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از مبانی نظری، تحولات و چالش‌های پیش روی اقتصاد کلان جدید به دست آورند.

ویژگی‌های برجسته این کتاب:

• جامعیت: کتاب، به طور کامل به بررسی ابعاد مختلف اقتصاد کلان جدید، از جمله منشاء، سیر تحول، شاخه‌های اصلی و چالش‌های پیش رو، می‌پردازد.
• دقت: نویسندگان، با دقت و وسواس فراوان، به بررسی جزئیات نظریه‌ها و مدل‌های مختلف اقتصاد کلان جدید می‌پردازند.
• انتقادی: کتاب، تنها به ارائه یک گزارش توصیفی از اقتصاد کلان جدید بسنده نمی‌کند، بلکه به طور انتقادی نقاط قوت و ضعف این رویکرد را مورد بررسی قرار می‌دهد.
• ارائه آسان: نویسندگان، مفاهیم پیچیده اقتصادی را به زبانی ساده و قابل فهم برای دانشجویان و علاقه‌مندان به این حوزه ارائه می‌کنند.

این کتاب، به عنوان یک منبع ارزشمند، به دانشجویان، پژوهشگران و سیاست‌گذاران اقتصادی کمک می‌کند تا درک بهتری از اقتصاد کلان جدید و نقش آن در تحلیل‌های اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی داشته باشند. مطالعه این اثر، به ویژه برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از تحولات اندیشه اقتصادی و جایگاه اقتصاد کلان جدید در اقتصاد مدرن هستند، توصیه می‌شود. نشر سمت با انتشار این اثر ارزشمند، گامی مهم در جهت ارتقای دانش اقتصاد کلان در ایران برداشته است.